ALANKOVA
Moğolların soyundan geldiği ana. Buyan Han'ın 41. kızıdır. Ay ışığından hamile kalmıştır. Gece çadırının penceresinden içeriye parlak bir ay ışığı girmiş ve gebe bırakmıştır. Kimi efsanelerde Alangovanın çadırına, gökten yeşil gözlü bir tanrı iner. Annesini, eğer kız doğurursa öldürmekle tehdit eden babasından korunmak için erkek kılığına sokulmuş ve öyle yetiştirilmiştir. Çok güçlüdür. Oğlunun adı Buzancardır. Babasından korktuğu için hamile kızı annesi bir sala koyup ırmağa bırakır. Çocuğu ırmağa bırakma motifi, Sümer ve Ortadoğu efsanelerinde de mevcuttur. Ancak burada ırmağa bırakılan çocuk değil, hamile kadının kendisidir. Tek gözü olan Duva adlı biri tarafından bulunan kız bu adamla evlenir. Alankova'nın Duva'dan da on iki oğlu olur. Kardeşlerinin ilk oğlunu öldürmesinden korkan annesi Buzancar'ı ırmağın kenarına götürüp suyu izlemesini ve dedesinin yurduna dönmesini öğütler. O da bunun üzerine annesinin sözünü dinleyerek yurduna geri döner ve daha sonra ilerleyen yıllarda kağan olur, boyları birleştirerek bir araya getirir.
ALAŞA/ALAŞ HAN
Alaş boyunun kurucusu ve Kazakların atası olarak anılır. Arıstan Han'ın oğludur. Diğer Türk boylarınca da büyük saygı gösterilir. İslamiyet öncesi Türklerin savaşırken 'Alaş! Alaş!" diye bağırdıkları bilinmektedir. Kazaklarda onun türbesi (Alaşa Han Kümbeti) kutlu bir yer olarak kabul edilir. Babası olan Arıstan Han savaşta esir düşünce güzel bir kıza aşık olur ve evlenir, fakat bedeni alaca renkli bir çocuğu olduğu için bunu kötü bir durum olarak kabul eder. Oğlunu ıramağa bırakır. Fakat onu çocuğu olmayan bir balıkçı bulur. Bedeninin alaca olmasından dolayı ona "Alaş" (ya da Alaşa) adını verirler. Bu çocuk çok cesur olur ve kahramanlıklar yapar, ünü çok kısa bir zamanda her tarafa yayılır. Bunu öğrenen Arıstan Han oğlu Alaş'a üç yüz adam gönderir ve emrine verir. Bu üç yüz kişiyle dolaşmaya başlayan Alaş Han çevresindeki halklara boyun eğdirerek güçlenir ve Kazaklar onun soyundan türer. Alaş Han'ın oğlunun adı Kazak Han'dır.
ALAZ/ALAS
Ocak tanrısı. Evlerdeki ateşi korur. Evcil hayvanların da koruyuculuğunu yapar. Ocak ve içindeki ateşe saygılı davranılmalıdır, aksi takdirde Alas Han kızarak yangın çıkartır. Türklerde gökyüzü büyük bir çadır olarak algılandığı için, yeryüzünün sıcaklığını da o sağlar. Ülker Burcu'nun altı yıldızı göğün altı deliği olarak kabul edilir ve Alas Han oradan sıcak hava üfleyince yaz gelir.
ALBAN
İntihar eden kişilerin ruhlarıdır. Bu kötü varlıklar insanları intihar etmeye telkin eder ve hatta zorlarlar. Genellikle yalnız kalmış, bunalım içindeki, ruhsal hastalıkları olan kişilere musallat olurlar. Çok kötü isimleri ve çok kötü yüzleri vardır. Ters dönmüş gözleri, yukarıya kalkık olarak uzayan saçları vardır. Türk kültüründe intiharın tasvip edilmediğinin en açık örneklerinden birisi bu motiftir.
Bahattin Uslu’nun Türk Mitolojisi adlı kitabından alıntılanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder