Hititlerde arazi birtakım muğlak feodal vergilere ve hizmetlere bağlıydı ve ayrıntıları bilinmemektedir. Kütüğün bu konu üzerine on dörtten az olmayan sayıda hüküm içermesinden dolayı, belki sık dava konusu olduğu sonucunu çıkarabiliriz.
îki sınıf arazi ayırt edilebilmektedir: "Derebeyi uyruğu" veya tımar sahibi ile "silahlı adam"ların arazileri, ikincisi serbestçe alınıp satılabilirdi, fakat öyle görünüyor ki birincisi şartlara bağlıydı ve bu yüzden sadece evlat edinme yoluyla el değiştirebilirdi. Hammurabi'nin Larsa'da uygulamış olduğu bilinen sistemle benzerliği üzerine, "silahlı adam" büyük bir olasılıkla gerektiğinde krala askeri birlik sağlayan bir askerdi.
Bu iki türdeki arazi arasındaki ana fark, "derebeyi uyruğunun" belgesini kraldan, "askerin" ise yerel otoriteden almasıydı. Çünkü bir derebeyi uyruğu ortadan kalktığında tımar saraya iade edilirken, bir zanaatkar ortadan kalktığında ise arazisi köye kalırdı. İlke olarak derebeyi uyruğu, arazisinden ancak özel hizmet şartları altında tasarruf ederdi (Hititçe şahhan), ancak bu, çoğunlukla toprak vergisinin bir biçimine dönüşürdü. Asker ise, pek çok sıradan vatandaş gibi çağrıldığı zaman işe koşulma yükümlülüğünü (Hititçe luzzi) taşırdı. Fakat bu iki görüşün bir şekilde birbirine karıştırılmış olduğu görülmektedir ve uygulamada her iki sınıfın elindeki arazi tasarruf şartlarının yerine getirilmesi şartıyla el değiştirebilirdi. Askerin arazisi", öldüğü takdirde, bir "sivil esire", yani fethedilmiş ülkelerden getirilmiş ve kralın emrinde bulunan esirlerden birine verilebilirdi. Emrine arazi tahsis edilen böylesi bir kişi artık bir "asker" sayılırdı.
Kraliyet arazisi oldukça geniş olmalıydı, çünkü pek çok tımar sahibinin elindeki arazi çok genişti. En geniş arazi sahibi olanlar arasında tapınakları da saymak gerekir. Bunlardan bazıları devlet içinde küçük devlet halini almışlardı. Tapınaklar da ellerindeki arazileri bir tür toprak vergisi ödeyen çiftçilere kiraya veriyorlardı.
Alıntıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder