Katolik Kilisesi'nin gücü ve içinde bulunduğu yozlaşma ile ilgili Rönesans yazarlarının tartışmalarıyla alevlenen hoşnutsuzluk, Kuzey Avrupa'nın büyük bir bölümünün kiliseden uzaklaşmasına neden olacaktı.
Protestan Reformu olarak bilinen bu hareketin, 1517 yılında bir Alman keşiş ve bilgin olan Martin Luther'in Katolik Kilisesi'nin kirlenmişliğine karşı bir protesto hareketine girişmesiyle başladığı düşünülmektedir. Daha sonra incil'i Almanca'ya çevirmiş , Katolik doktrinindeki dönüşüm, rahiplerin bekarlığı, papalığın üstünlüğü gibi kimi kavramları eleştirmeye başlamıştır.
Gutenberg' in baskı sistemleri sayesinde Luther'in fikirleri Avrupa' da hızla yaygınlaştı. Böylece 1530 yılına gelindiğinde isveç, Danimarka ve Almanya'nın bazı bölümleri Katolik Kilisesi'nden uzaklaşmışlardı. ingiltere'de de VIII. Henry döneminde 1534 yılında aynı durum yaşandı. isviçre'de Protestanlığın bir biçimi John Calvin'in liderliği altında benimsendi. Kalvinizm adıyla anılan bu doktrinler üzerinden yapılan devrim Almanya, Fransa, Hollanda ve iskoçya' da hızla yaygınlık kazandı.
Katolik Kilisesi bu gelişmelere Karşı-Reform adıyla anılan bir dizi girişimle yanıt verdi. Bu süreçte başı büyük ölçüde yeni bir tarikat olan Cizvit topluluğu (isa'nın halkı) çekiyordu. Trent Konsülü'nde (1545-1563) bir araya gelen Katolik Kilisesi, kilise doktrinini gözden geçirdi. Ahlak ve disiplin anlayışı ile ilgili reformlar gerçekleştirdi. Protestan inancı ile gerçekleşebilecek olası her türlü uzlaşma ise reddedildi.
Halen Güney Avrupa'nın hakim kilisesi olan Katolik Kilisesi ile Protestanlar arasındaki bölünme Avrupa'da bir dizi savaşa neden oldu. Fransa'da Huguenotlar olarak bilinen Protestan gruplarla Katolikler arasında yaşanan kanlı iç savaşın sonucunda, 1598 yılındaki Nantes Buyruğu ile dini hoşgörü yaygın bir değer olarak kabul gördü. Öte yandan Avrupa'nın en güçlü hükümdarı olan ispanya Kralı II. Philip, Katolikliğin yeniden hakim hale getirilmesi için uğraş verdi. Bu dönemde Hollanda'da Protestan asilerle ispanya güçleri arasında çatışmalar yaşandı. Bu mücadelenin sonucunda 1609 yılında Flemenkler kendilerini Katolik ispanya yönetiminden kurtardılar. Protestan Alman prensleri ile Katolik Kutsal Roma imparatoru arasındaki Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) tam bir çıkmazla sonuçlanmıştı (Katolik devletler Katolik olarak kalırken, Protestan devletler bağımsızlıklarını ilan etti). Savaşın sonucunda Karşı-Reform dönemi son bulmuş oldu. Bu arada Hıristiyan Müslüman çelişkisi de varlığını koruyordu. Venediklilerle Kutsal ittifak kuran II. Philip 1571 yılındaki inebahtı Savaşı' nda Osmanlı donanmasını yok etti.
Alıntıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder