İnkalar

 Kolomb öncesi Amerika'nın son ve en büyük medeniyeti inkalardı. Yaklaşık 5-10 milyon insan merkezi bir yönetim sistemi altında idare ediliyordu. And bölgesinin neredeyse tamamına hakim durumundaydılar.

İnkalar öncelikle başkentleri Cuzco' da bir devlet kurdular.  Daha sonra rakip Peru Devleti Chimu'yu ele geçirdiler. Yönetici hanedanın tarihi 1200'lere kadar dayanıyordu. Pachacuti Inca Yupanqui (1438- 1471 yılları arasında iktidarı elinde tutmuştur) liderliğinde gerçekleşen fetihler inka imparatorluğu'nun Kuzey Ekvator, Peru ve Bolivya'ya ve 1529'lardan itibaren Arjantin ve Şili'nin kimi bölümlerine dek yaylımasını sağlamıştır.

Pachacuti ve halefleri oldukça etkin bir  merkezi  yönetim  sistemi geliştirmişlerdi. Katı bir sosyal hiyerarşileri bulunuyordu. Bu merkezi yönetim yeni binaların ve kasabaların inşasını ve hatta sanat üretimi ya da çömlekçiliği dahi kontrol edebiliyordu. Yazı sistemleri olmamasına rağmen inkalar, bilgileri depolayıp listeleyebilen quipu adında bir alet geliştirmeyi başardılar.

İnka teknolojisi oldukça ileriydi. Atölye ve  üretim  merkezleri vardı. Metal ürünler, tekstil ve seramik üretiminde çok ileriydiler. İnkalar aynı zamanda oldukça geniş bir karayolu ağı ortaya çıkarmışlardı (Yaklaşık 25.000 kilometre. Antik medeniyetler arasında bu ölçekte bir yol sistemi kurmalarıyla Roma imparatorluğu'ndan sonra ikinci sırada gelmektedirler). İnkalar, tekerleği bilmemelerine rağmen ,  ulaklardan  ve  koşuculardan  oluşan bir sistem kullanarak mesajlarını iletebiliyorlardı. Tarım tepeleri teraslama yöntemine dayanıyordu. İnka dini, resmi devlet kültü olan güneş tanrısı inti'e dayanıyordu. içlerinde toplu halde ibadet edilmemesine rağmen çok sayıda tapınak inşa etmişlerdi. İnkalar pek çok dini seremonileri dışarıda yapıyorlardı. Azteklerden farklı olarak yalnızca yeni bir yönetici tahta çıktığında insan kurban ediyorlardı.

1525' ten itibaren inkalar arasında bir iç savaş yaşanmaya başladı.

Kısa bir süre sonra Francisco Pizarro komutasındaki ispanyol güçleri sahile ulaştılar. İnka lideri Atahualpa 1533 yılında idam edildi. ispanyollar başta ondan çok sayıda altın ve gümüş elde etmek için yararlanmış , daha sonra onu tutuklamışlardı. 1537 yılında inka imparatorluğu parçalara ayrıldı.

Alıntıdır.