ALTINDAĞ
Kutsal dağ. Altay Dağları'nın simgeselleşmiş biçimidir. Gökyüzünde bulunur. Bazen 33 katlı olarak anılır. Türk yurdunun ve devletinin enginliğini göz alıcılığını temsil eder. Burada dokuz tanrı yaşar. Zirvesindeyse Altan Han vardır. Tanrı Ülgen'in tahtı burada yer alır. Altın Türk kültüründe hakanlık simgesidir. Altın hakanı, gümüş veziri, tunç ise halkı simgeler. Altay Dağları Türkler için o kadar büyük bir öneme sahiptir ki, Asya'daki akraba kavimlerden ayırmak için ikili bir sınıflandırma yapılır: Ural kökenli soylar ve dilleriyle Altay kökenli soylar ve dilleri şeklinde ayrılırlar. Ural Dağları da Ugor kökenli kavimler için aynı önemi taşır. "Tas Tav" (Kel Dağ) adı verilen bir yerin "Tanrılar Yurdu" olarak algılandığı dikkate alınırsa bu sıfatın Altındağ'ı nitelemekte kullanıldığı söylenebilir. Bu dağlar mitolojideki Altındağ motifinin oluşumuna kaynak teşkil etmiş olabileceği gibi aynı zamanda bu motiften etkilenerek gerçek Altay Dağları'na bu adın verilmiş olması da muhtemeldir.
ALTIN KAZIK
Kutup Yıldızı. Gökyüzünün tam tepesinde bulunan yıldız. Göğün bu yıldızın etrafında döndüğüne inanılır. Gökyüzü tanrıları atlarını bu kazığa bağlarlar. Yeraltının da böylesi kutsal bir kutup merkezi ve kazığı vardır. Yeraltı tanrıları da atlarını bu kazığa bağlarlar. Yeraltı ve gökyüzü kutuplarını birleştirense Demir Direk veya Ulukayındır. Bazen de Tanrı'ya gidilen bir kapı veya delik olarak ifade bulur. Akboz At ve Gökboz At adlı iki at Demirkazık'ın etrafında döner. Moğolcadaki Altanhadas kelimesinin anlamı "Altın Çivi" demektir. Kazık, direk, çivi gibi nesneler hep bir yere çakılmış olmayı ifade eder ki, göğün sabitlendiği bir ekseni vurgulamaktadır. Bu yaklaşım bilimsel olarak da zaten geçerli görünmektedir.
ALTINTEREK
Gök direği. Yeraltı ve gökyüzü kutuplarını birleştiren direktir. Bu direğin gökyüzünde kalan kısmıdır. Bazen "Altındirek'' (Altanterek, Altuntirek, Altaytereg) olarak da söylenir. Göğün en üst katlarına kadar yükselir. Alt kısmı (dünyada kalan bölümü) Demirdirek olarak da bilinir. "Terek" sözcüğü Türk dillerinde ağaç anlamı da taşır. Altındirek çadırın orta direğine (Bagan/Bağana) benzetilir ve aynı zamanda Altınkazık'la da (Kutup Yıldızı) bağlantılıdır.
Bahattin Uslu’nun Türk Mitolojisi adlı kitabından alıntılanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder