Moğollar Orta Asya kökenli bir göçebe topluluğuydu. Diğer Türki gruplarla birlikte Asya, Pers ülkesi ve Güney Rusya'yı kasıp kavurdular. Bu sürecin sonunda ise dünyanın en büyük imparatorluklarından birisini kurdular. Moğolların getirdiği yıkım ve hayatlarını kaybetmelerine neden oldukları milyonlar ancak veba salgını ve 20. yüzyıldaki dünya savaşları ile karşılaştırılabilir.
Moğollar yüzlerce yıl boyunca çin için bir tehdit olmuşlardı. Ancak adı " evrensel yönetici" anlamına gelen Cengiz Han döneminde birleşip, 1215 yılında bugün Pekin olarak bilinen Zhongdu'yu ele geçirebilecek kadar güç toplamışlardı. 130.000 kişilik güçlü bir orduya kumanda eden Cengiz Han ve halefleri daha sonra batıya yöneldiler. Pers ülkesi, Ermenistan, Kuzey Hindistan, Avrupa Rusya'sı ve kısa bir dönem için Doğu Avrupa'yı (Polonya ve Macaristan dahil) fethettiler. At sırtında savaşıyor, mutlak vahşet ve teknolojinin bir karışımından oluşan savaş stratejileri ile girdikleri tüm muharebelerden zaferle çıkıyorlardı (Savaşlarda barutu ilk onlar kullandı. Bunu çinlilerden öğrenmiş ve Avrupalılara karşı kullanmışlardı). Gaddarlıklarının özellikle Pers, Afganistan ve Hindistan'da soykırım seviyesine ulaştığı düşünülmektedir. Buralardaki pek çok şehirde halk topyekün ortadan kaldırılmıştır. Moğollar Mezopotamya'da hayati önem taşıyan sulama sistemini de yok etmişler, verimli ve zengin bölgelerin çöle dönmesine neden olmuşlardır (Bu bölgeler günümüzde halen bu durumdadır).
1227 yılında Cengiz Han'ın ölümünün ardından yayılmaya devam eden Moğol imparatorluğu Cengiz'in oğulları ve torunları arasında paylaşıldı. Torunlarından biri olan Kubilay 1279 yılında Song Hanedanlığı'nı bozguna uğratarak, çin'in Moğol Hanedanlığı'ndan gelen ilk imparatoru oldu. ipek Yolu'nun kontrolü Moğolların eline geçmişti. Doğu ve Batı arasındaki ticaret gelişti. Kubilay yabancı tüccarları çin'de ağırladı. Bunların arasında daha sonra Doğu Medeniyeti ile ilgili hikayeleriyle Avrupalıları hayrete düşürecek ve ün kazanacak olan Venedikli Marco Polo da bulunmaktadır.
Kimi tarihçiler 30 milyon civarında insanın Moğolların elinde öldüklerine inanmaktadır. Bu dönemde çin'in nüfusu yarı yarıya düşmüştür. iran platosu, nüfusunun dörtte üçünü kaybetmiştir. Neyse ki bu imparatorluk kısa ömürlü olmuştur. Kendi aralarında sürtüşmeye başlamışlar ve başarılı bir yönetim sergileyememişlerdir. Başlayan isyanlar çözülmeye neden olmuştur. 1368 yılında Ming güçleri Moğolları çin'den çıkarınca, geniş Moğol imparatorluğu toprakları büyük ölçüde parçalanmıştır.
Alıntıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder