AĞAL
Ataların ruhundan yardım isteme. Özellikle ataların ruhlarının yardım etmesi için bazı ritüellerle çağrılmasıdır. Yakut geleneğinde yaygın bir uygulama olarak görülür. Öteki alemle bağlantı kurma anlayışı, insanoğlunun daima ilgisini çekmiştir, çünkü bilinmezlik daima merak uyandırır. Bunun yanı sıra modern toplumlarda, hatta kendilerini elit olarak gören sınıflarda dahi ruh çağırma uygulamalarının zaman zaman moda olması dikkat çekicidir. Fakat ilkel topluluklarda dini bir ayin olarak görülen Ağal ile bu tip modaların birbirinden çok farklı yönleri olduğu kesindir. Ağal uygulaması hayatın güçlükleri karşısında kutlu sayılan ruhların insanlara yardımcı olacağı inanışına dayanır. Ata ruhlarına saygı gösterme anlayışıyla bağlantılı bir uygulamadır. Bu inanışa göre ölmüş aile üyelerinin veya daha üst kuşaklarda soyundan gelinen kişilerin dünyayla ilişkilerini kesmedikleri ve yaşayan insanların, özellikle de kan bağı bulunan kimselerin yaşamlarını etkileyebilecekleri düşünülür. Bu nedenle onları kızdırmamak ve saygı göstermek gerektiğine inanılır. İslamiyet'le birlikte bu tür mistik törenler hoş görülmemiş hatta yasaklanmış olmakla birlikte yine de evliyaların darda kalanlara yardıma geldiği düşüncesi devam etmiştir.
AGLIS
Dünyanın ilk demircisi olduğuna inanılır. At nalını ilk kez o keşfetmiştir. Bazı rivayetlere göre körük, çekiç ve örs gibi demircilik araçlarını bulan kişi de odur. Yakutların demirci atası olarak kabul edilir.
AHAGA (HAYVAN TANRISI)
Hayvanları korur. Hayvanların ağası, onların efendisi olarak görülür. Ülgen tarafından yabani hayvanların ve onların yavrularının sorumluluğu kendisine verilmiştir. Türk kültüründe insanların diğer canlılarla, hayvanlarla, bitkilerle ve hatta cansız varlıklarla kardeş olarak görülmesinin en güzel dışavurumlarından birisidir.
Bahattin Uslu’nun Türk Mitolojisi adlı kitabından alıntılanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder