İskandinav Mitolojisi'nde Jormungand, kıyamet Ragnarök zamanında Thor tarafından öldürülecek fakat aynı zamanda onu ısıracak olan yılandır. "Jormungand" kelimesi Türkçede yılan için de kullanılan sürüngen sözcüğüne etimolojik olarak oldukça benzemektedir. Altay Mitolojisi'nde "Yelbegen" adlı bir yılan da bulunmaktadır. Yine "Yelbegen", "J(Y)ormungand"a fazlasıyla benzemektedir. Ayrıca Türkçe "yorungan" (Yorgan) kelimesi de "örten'' anlamına gelir. İskandinav Mitolojisi'nde Jormungand dünyayı saran, onu örten yılandır.
İskandinav Mitolojisi'nde Slepnir, Odin'in sekiz ayaklı atıdır ve Odin bu atıyla yeraltı dünyasına Türk şamanları gibi yolculuk yapar. İlginçtir, Türk kamları da göksel veya ruhsal yolculuklarında Tulpar adında bir attan yardım alırlar. Kamlar ata biner ve göğün katlarını bu şekilde geçebilirler. Sleipnir'in diğer adı Slipper'dir. Sleipnir ve Slipper de etimolojik olarak Tulpar'a oldukça benzemektedir. İskandinav Mitolojisi'nde Surtr ilk canlı varlıktır ve bir alev devidir. Altay destanlarındaysa ilk yaşayan varlıklar birer dev olan Sartakbaylardır. Bu devlere Sartlar da denilir. Görüldüğü üzere Surtr ve Sartlar birbirine epey benzemektedir. Türk efsanelerine göre Ülgen'in yarattığı Sartlar dev cüsseli, ölümsüz insanlardı.
İskandinav Mitolojisi'nin yaratılış bölümünde ilksel ve sonsuz boşluğa Ginnungagap adı verilir. Sondaki "gap" eki İsveççede ve İngilizcede "boşluk" anlamına gelir. Ginnungagap büyük, sonsuz boşluk demektir. Tatareada ve bazı Türk lehçelerinde de "gap, qap, kap" yine "boşluk, açıklık" anlamlarına gelir. Öyle ki "kapı, kapka” "boşluğu örten" anlamındadır. Türkçede "sonsuz" kelimesinin karşılığı "bengü" veya "bengi'dir. O halde "sonsuz boşluk': Türkçe "Bengi-gap" diye birleştirilebilir. Hatta Türk Mitolojisi'nde "sonsuz su” "ölümsüzlük suyu"nun karşılığı "bengi-sub"dur. İskandinav Mitolojisi'nde 'Angrboda': "kötülük, felaket, bela getiren kişi" anlamındadır. "Angr': "bela'' vb. anlamlarda kullanılmıştır. Eski Türkçe "bela'' ne demek diye baktığımızda karşılığını "mungur" olarak buluruz. "Budun" ise "boy, kavim" gibi anlamlara gelir. Bu durumda "mungurbudun': "bela getiren kavim" anlamına gelir ki, hem etimolojik, hem de anlam olarak "angrboda"ya benzer. İlginçtir Başkurt
Türklerinin "Kongur Buga'' adlı bir destanı vardır.
İskandinav Mitolojisi'nde Baldr ya da Balder, ışık ve saflık tanrısı olarak bilinir. Türk mitolojisinde de Kayış Baldır adlı bir varlık bulunur. Fakat bizim Baldır, İskandinavların Balder'i kadar iyi ve saf değil. Tam tersi, Baldır insanları aldatan bir varlıktır. İskandinav Mitolojisi'nde "Ragnarok'' kıyametin adıdır, kıyameti temsil eder. Kıyamet zamanı güneş ve ay, Skoll ve Hati tarafından yutulacak, Jormungand ve Fenris özgür kalacak, Thor Jormungand'ı öldürecek fakat onun tarafından sokulacak, Fenrir Odin'i öldürecek, Loki ve Heimdall birbirlerinin hayatlarına son verecek, dünya ateşler içinde kalacaktır. Tanrıların birçoğu ölürken bir kısmı yeniden doğacaktır. Görüldüğü üzere İskandinav Mitolojisi'nin kıyameti Ragnarok kesin
bir kıyamet değil bir dönemin sonu, bir diğerinin başlangıcı olacak şekilde gerçekleşiyor. Ragnarok'a "Ragnarök" de deniyor. Bu kelimeyi "ragnar-ök" diye böldüğümüzde ilginç bir anlam çıkarıyoruz. Çünkü "ök': Türklerde "gök" anlamına geliyor ve eski Türkler gök için aynen "ök" sözcüğünü kullanıyorlar. Türk mitolojisinde kıyamet gününe "Kalganan Gün': "Kalgançı Çak" deniyor. Bunlar "kalan son zaman" ya da "Kalkılan, dirilinen gün" gibi anlamlara geliyor. "Kal-. gan" sözcüğü "ragnar" sözcüğüne benziyor. Yalnızca söyleniş değil anlam bakımından da. Altay Türklerinde Kalgançı Çak 'kalan son zaman' tabiriyle, dünyanın çökmesi tasavvurları anlatılmış olsa gerek. Rudolf Simek'e göre "ragnarök': "tanrıların son zamanı, tanrıların son yazgısı" gibi bir anlama gelir ki bu da Türk Mitolojisi'nin "son zaman" kavramına birebir uymaktadır.
Görüldüğü üzere İskandinavya mitolojisinin kökeninde Türk Mitolojisi'nin ögelerini bulabilmekteyiz. Gerek Odin'in Türk kökeni hakkında vurgulananlar, gerek İskandinav Mitolojisi'nin yaşam ağacı Yggdrasil'in kökenindeki Yaşam Ağacı hakkında aktarılanlar, gerekse Jormungand, Surtr, Ginnungagap, Angerboda, Ragnarok, Baldr, Sleipnir gibi mitolojik ögelerin Türkçe kökeni hakkındaki olasılıklar bize dönem dönem Türk kültürünün İskandinavya kültürünü etkilemiş olduğunu kanıtlar. İleride yapılacak değerli araştırmalarla bu iki kültür ve dolayısıyla mitoloji arasındaki eşlik ve benzerlikler bu tezi destekler biçimde ortaya çıkarılabilecektir.
Bahattin Uslu’nun Türk Mitolojisi adlı kitabından alıntılanmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder