Yılbaşı Ağacı

 

Geleneğe göre İngiliz keşiş ve misyoner St. Boniface Alman Druidleri meşe ağacının kutsal olmadığına ikna etmeye çalışırken böyle bir ağacı devirmiş ve düşen ağaç bir çam fidesi dışında her şeyi ezmiştir. Paganları Hıristiyanlaştırmaya çalışan keşiş bunu mucize olarak yorumlayıp fidenin Çocuk Isa olarak tanımlanabileceğinin söylemiştir. Bundan sonra Almanya’da Noel kutlamalarında çam fideleri bulundurmak gelenekselleşmiştir.

16. yüzyıldan itibaren Almanya’da çamların kullanıldığı ve renkli kâğıtlardan yapma güllerle, elma, bisküvi, şeker ve yaldızla süslendiği ise tarihsel bir bilgidir. Çam ağacına ilk kandil yerleştirenin ise Protestan Reformunun önderi Martin Luther olduğuna inanılmaktadır.

Çam ağacı geleneği İngiltere’de, Alman bir dükün oğlu olan Albert’in İngiltere kraliçesi Victoria ile 1840’da evlenmesiyle başlamıştır.

Yılbaşı ağacının pagan Anadolu kökenli olduğu ileri sürülmüştür; 6 Ocak gününün Kybele ve Attis günü olarak kutlandığı ve bugünlerde ağaç süslendiği bilinmektedir. Ağaç kültü Türkmenlerde ve Alevilerde çok kuvvetli olduğu gibi, seyirlik oyunlarda, evlenme ve sünnet düğünlerinde alayın önünde yürütülen, insan, hayvan, resimleri, meyve, çiçek, değerli taşlar, sırma ve tellerle süslü ‘nahıl’ adı verilen ağaç da bu külte bağlanabilir; aynı zamanda Dionysos ve Bakkhos törenlerinde kullanılan fallik simgeyi çağrıştırmaktadır. Arapça nahl hurma ağacı demektir. Bugün yalnızca köy toplumunda sınırlı bir alanda kalan nahıllar Osmanlı zamanında devlet katında rağbet görmekteydi. 30-35 arşın yüksekliğinde 200 kişinin taşıdığı nahılların yapıldığı bilinmektedir. İbrahim Paşa’nın ünlü düğününde biri 60 öteki 46 bin mumla süslenmiş ve diğer süsleri takılmış iki nahıl yürütülmüştü. IV. Murad zamanında İstanbul’da 4 dükkânda 55 nahılcı çalışmaktaydı.

Kudret Emiroğlu’nun

GÜNDELİK HAYATIMIZIN TARİHİ

kitabından alıntılanmıştır.