Ahameniş imparatorluğu

 

M.Ö.  559 yılında  II.  Kiros  ("Büyük Kiros"  olarak  da  bilinir)  Pers Ülkesi'nde başa geçti ve 10 yıl içinde de dünya nüfusunun neredeyse beşte birine hükmeden büyük bir imparatorluk kurdu. Pers Hanedanı'nın kralları, iran Kralı Ahamenes adından yola çıkılarak Ahamenid adıyla anıldıar.

M.Ö. 549 civarında Kiros insanlarını harekete geçirdi. Medleri egemenlikleri altına aldılar (iran'da yaşayan ve daha önce Persleri kontrol eden Hint-Avrupalı bir topluluk). Zamanla Asur'u ele geçirdiler. iki yıl sonra Kiros'un orduları iyonya şehirlerini de kontrol etmeye başladılar.  Kiros  M.Ö.  539'da  Babil'i  ele  geçirdi.  Burada yaşayan sürgündeki Yahudileri serbest bıraktı ve onlara Kudüs'e dönerek tapınaklarını yeniden inşa etmeleri için izin verdi. M.Ö. 529 yılında ölmeden önce imparatorluğun sınırlarını Hindistan'a kadar genişletmişti.

I. Darius  (M.Ö.  522-486)  döneminde  imparatorluğun sınırları Mısır'ın  çevresini  kuşatıyordu.  Kuzey  Hindistan ' dan    batıda Türkiye' nin doğusuna dek uzanmıştı. Dünyanın o güne dek gördüğü en büyük imparatorluk ortaya çıkmıştı. Bu geniş coğrafyanın kontrolünü kolaylaştırmak için Kral I. Darius etkin bir yönetim ve vergi sistemi geliştirdi. M.Ö. 500' de günümüz iran'ındaki Susa'dan Türkiye'deki Efes'e dek uzanan yaklaşık 2400 km' lik bir yol inşa ettirdi.

Bu dönemde Antik Pers dini Zerdüştlük oldukça yaygınlaştı. Esasen iran' da yaklaşık olarak M.Ö. 600' lerde ortaya çıkan bu dinin, ölümden sonraki hayat, kıyamet, nihai yargılama gibi argümanları islam , Yahudilik ve Hıristiyanlık gibi dünya dinleri üzerinde önemli bir etki yarattı.

M.Ö.   500'lerden    itibaren   iyonya     şehirlerine    yerleşen    halk başkaldırmaya başladı. M.Ö. 490' da Darius Atina 'ya bir ordu yolladı. Başkaldınlara yardım edenleri cezalandırmak istiyordu. isyanı bastırmasına rağmen daha sonra ünlü Maraton Savaşı'nda yenilgiye uğradı. Bu olayla birlikte Persler  ve  Yunanlılar  arasındaki  Pers Savaşları başlamış oldu. Darius'un halefi Serhas Yunanistan'ın kontrolünü ele geçirmeye çalıştı. M.Ö. 480' de Atina'yı ateşe verdi. Ne var ki aynı yılın sonlarına doğru yenilgiye uğradı. Bu olay Perslerin gerilemesinin başlangıcı oldu. Gerileme süreci, imparatorluk 330 yılında Büyük iskender tarafından tamamıyla fethedilene kadar devam edecekti .

Alıntıdır.