13 Kasım 2021 Cumartesi

Erken Çin Medeniyeti

 


Çin' de ilk medeniyet biçimi Xia Hanedanlığı döneminde ortaya çıkmıştır. Arkeolojik kalıntıların son derece sınırlı oluşu Xia Hanedanlığı'nın gerçekten var olup olmadığı konusunda tartışmaların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yine de Xia Hanedanlığı'nın, arkeologların M.Ö. 2000'Ii yıllara ait taş aletler ve bir bronz dökümhane buldukları Sarı Nehir Vadisi'nde M.Ö. 2100'lerde kurulmuş olabileceği düşünülmektedir.

Daha sonra gelen Shang Hanedanlığı, M.Ö. 1766  yıllarında, modern Anyang'ın yakınlarında kurulmuştur. Bu hanedanlık hakkında daha fazla bilgi bulunmaktadır. Shang Hanedanı hakkında sahip olduğumuz tüm bilgileri, bu dönemde 100.000'den fazla kaplumbağa kabuğu ve kemik parçasının üzerine işlenmiş olan eski metinlere borçluyuz. Shang halkı hayvanların kemiklerini ya da kabuklarını ısıtarak geleceği tahmin etmeye çalışıyorlardı. Bunlara kehanet kemiği denirdi. Bu kemik ve kabukların üzerine işlenmiş olan yazılar Çin yazısının bilinen en eski kayıtlarıdır. M.Ö. 1500'lerde Shang Hanedanlığı gelişmeye başladı. Kutsal vazolar ve bronz dökümü   silahlar   yapılması,   bol   içerikli    bir   yazı   sisteminin geliştirilmesi, karışık fildişi  ve yeşim taşı oymaların  yapılması gibi gelişmeler bu dönemde mümkün olmuştur. Shang Krallığı'nın sınırlarının genişliği belirsizdir. Yaklaşık 647.500 km'ye kadar                       yayıldığı tahmin edilmektedir.

M.Ö. 1046 yılında, Zhou Krallığı'nın yöneticileri Shang Krallığı'nı ele geçirdi. Bu hanedanlık yaklaşık 800 yıl ayakta kalacaktı (Çin tarihinin en uzun ömürlü hanedanlığıdır). Zhou Hanedanlığı, Yangtze Nehri'nin kuzeyindeki   bölgede   hüküm   sürdü.  M.Ö.  771  yılında baş kentleri Hao'dan Luoyang' a taşındı. Sonrasında, krallar ve feodal lordlar arasında yaşanan savaşlar Çin'deki birliğin bozulmasına sebep olan (Söz konusu feodal  yapı Avrupa'da ortaya çıkışından  bin yıl önce Çin'de ortaya çıkmıştı). Zhou Hanedanlığı döneminde, çarpım tabloları  geliştirildi. Demir işleme ve   tarımsal   üretim   alanında gelişmeler oldu. Konfüçyüsçülüğün Beş Klasiği bu   dönemde derlendi. Bu eserler daha sonra yüzyıllar boyunca Çinli bilginlerin temel metinlerinden olacaktı.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Siyahkaya Barajı / Silopi / Şırnak